Sau khi thoát khỏi sự đô hộ của các thế lực phong kiến phương Bắc kéo dài hàng ngàn năm, ngay khi giành được độc lập, ông cha ta đã tạo dựng một nền văn học thành văn của riêng mình. Nền văn học trung đại Việt Nam được tính từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX. Song song với sáng tác, văn nhân thời trung đại đã có ý thức về lý thuyết văn học. Nhiều vấn đề xoay quanh bản chất của tác phẩm văn học được đúc kết. Cùng với đó là các phương diện về sáng tác cũng được quan tâm. Ngoài vấn đề truyền đạt kinh nghiệm viết văn, vai trò của cảm hứng trong sáng tạo, ông cha ta cũng bàn nhiều về năng lực của nhà văn. Theo đó, nhà văn muốn sáng tác được phải có khả năng thiên phú, có kiến thức học vấn sâu rộng, vốn sống phong phú, biết trau dồi đạo đức và cuối cùng là phải dụng tâm, chịu khó lao động nghệ thuật.