Nghiên cứu này được thực hiện nhằm làm rõ cách ngôn ngữ nghi lễ phản ánh tri nhận mẫu hệ trong tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ tại miền Tây Nam Bộ. Dựa trên lý thuyết lược đồ văn hóa (Sharifian, 2011), các bài văn khấn dân gian được phân tích trong bài viết để xác định ba lược đồ chính: vai trò (quan hệ Mẹ - Con), không gian (miếu, núi Sam) và tương tác (cầu xin, dâng lễ). Kết quả cho thấy ngôn ngữ nghi lễ không chỉ thể hiện đức tin mà còn mã hóa tri thức tập thể, trong đó nữ thần được tri nhận như một đấng che chở và quyền uy. Nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ vai trò của ngôn ngữ trong việc duy trì các giá trị mẫu hệ và thế giới quan tôn giáo bản địa.